Naro­do­we Cen­trum Nauki ogło­si­ło lau­re­atów kon­kur­su OPUS 22. Wśród zwy­cię­skich pro­jek­tów zna­la­zły się dwa autor­stwa naukow­ców z naszej uczel­ni – prof. Toma­sza Bocz­ka i prof. Macie­ja Cha­łu­biń­skie­go. Łącz­ny budżet gran­tów to ponad 5 mln zł.

Ser­decz­nie gra­tu­lu­je­my!

Dr hab. n. med. Tomasz Boczek, prof. UM (Zakład Neu­ro­che­mii Mole­ku­lar­nej)

Tytuł pro­jek­tu: Per­inu­kle­ar­ny sygna­lo­som AKAP6 jako nowy cel dla tera­pii geno­wej w nie­do­krwien­nej neu­ro­pa­tii ner­wu wzro­ko­we­go

Budżet pro­jek­tu: 2,1 mln zł

W lecze­niu uszko­dzeń ner­wu wzro­ko­we­go duże nadzie­je wią­że się z pro-rege­ne­ra­cyj­nym efek­tem dzia­ła­nia cyklicz­ne­go AMP (cAMP). Przy­pusz­cza się, że w komór­ce ner­wo­wej sygna­li­za­cja cAMP pod­le­ga sil­nej kom­part­men­ta­li­za­cji poprzez wyso­ce wyspe­cja­li­zo­wa­ne sygna­lo­so­my zwa­ne AKAP (z ang. A‑kinase ancho­ring pro­te­ins). Mogą one słu­żyć jako poten­cjal­ne miej­sca wzmoc­nie­nia dzia­ła­nia cAMP, zwięk­sza­jąc prze­ży­wal­ność neu­ro­nów i utrzy­ma­nie ich funk­cjo­nal­no­ści. Wyko­rzy­stu­jąc komór­ki zwo­jo­we siat­ków­ki jako sys­tem mode­lo­wy, pla­nu­je­my wyko­rzy­stać małe inter­fe­ru­ją­ce RNA oraz obra­zo­wa­nie przy­ży­cio­we neu­ro­nów opar­te o tech­ni­kę FRET. Chce­my okre­ślić spo­sób, w jaki wytwa­rza­nie cAMP przez róż­ne enzy­my komór­ko­we może wspo­ma­gać roz­rost neu­ry­tów oraz zba­dać, jaka jest w tym pro­ce­sie rola AKAP zlo­ka­li­zo­wa­nych w prze­strze­ni oko­ło­ją­dro­wej. Na pod­sta­wie danych in vitro pla­nu­je­my roz­sze­rzyć nasze bada­nia o zwie­rzę­cy model neu­ro­pa­tii nie­do­krwien­nej ner­wu wzro­ko­we­go oraz zasto­so­wać opar­tą o ade­no­wi­ru­sy tera­pię geno­wą, aby zwięk­szyć prze­ży­wal­ność i poten­cjał rege­ne­ra­cyj­ny uszko­dzo­nych ner­wów.

Dr hab. n. med. Maciej Cha­łu­biń­ski, prof. UM (Kli­ni­ka Immu­no­lo­gii i Aler­gii)

Tytuł pro­jek­tu: Oce­na podat­no­ści śród­błon­ka naczyń płuc­nych na zaka­że­nie wiru­sa­mi odde­cho­wy­mi oraz jego udzia­łu w regu­la­cji odpor­no­ści prze­ciw­wi­ru­so­wej w immu­no­pa­to­lo­gii prze­wle­kłych cho­rób zapal­nych ukła­du odde­cho­we­go

Budżet pro­jek­tu: 3,1mln zł

W pro­jek­cie zakła­da­my, że nie tyl­ko nabło­nek odde­cho­wy, ale rów­nież śród­bło­nek naczyń płuc­nych może pod­le­gać infek­cji wiru­sa­mi odde­cho­wy­mi (rino­wi­rus, koro­na­wi­rus, RSV) pod­czas zaka­że­nia dróg odde­cho­wych. Co wię­cej, będąc źró­dłem media­to­rów zapal­nych, może on uczest­ni­czyć w two­rze­niu lokal­nej odpor­no­ści prze­ciw­wi­ru­so­wej. Potwier­dze­nie hipo­te­zy, że prze­wle­kły stan zapal­ny obser­wo­wa­ny w immu­no­pa­to­lo­gii ast­my i  POChP może deter­mi­no­wać zdol­ność śród­błon­ka naczyń płuc do gene­ro­wa­nia odpor­no­ści prze­ciw­wi­ru­so­wej wobec wiru­sów odde­cho­wych jest głów­nym celem pro­jek­tu. Dru­gim celem jest oce­na, czy prze­wle­kłe nie­do­tle­nie­nie śród­błon­ka naczy­nio­we­go może wpły­wać na podat­ność na zaka­że­nie wiru­sa­mi odde­cho­wy­mi.

Wyni­ki pro­jek­tu mogą zmie­nić zro­zu­mie­nie wpły­wu wiru­sów odde­cho­wych na gene­ro­wa­nie odpo­wie­dzi prze­ciw­wi­ru­so­wej pod­czas infek­cji wiru­so­wych dróg odde­cho­wych. Mogą zre­de­fi­nio­wać wie­dzę na temat róż­nic w odpor­no­ści prze­ciw­wi­ru­so­wej w prze­wle­kłym sta­nie zapal­nym (ast­ma ver­sus POChP) z uwzględ­nie­niem udzia­łu śród­błon­ka naczyń płuc­nych.”

Dodat­ko­we infor­ma­cje na temat kon­kur­su OPUS i peł­na lista ran­kin­go­wa dostęp­ne są w poniż­szym lin­ku:

https://www.ncn.gov.pl/aktualnosci/2022–05-23-wyniki-opus22-sonata17