Od wydziału do uniwersytetu, czyli historia łódzkiej Akademii Medycznej
Świętuje Łódź akademicka. Swój jubileusz obchodzi także łódzkie wyższe szkolnictwo medyczne. 70 lat temu na Uniwersytecie Łódzkim otwarto wydział lekarski, farmaceutyczny i stomatologiczny. 5 lat później powstała Akademia Medyczna.
Prof. Leszek Woźniak, to były rektor Akademii Medycznej w Łodzi, znany łódzki onkolog. Studia rozpoczął, gdy istniał tylko wydział medyczny na Uniwersytecie Łódzkim.
- Studia zacząłem w 1945 roku, a skończyłem w 1951 roku — wspomina 90-letni dziś prof. Leszek Woźniak. — Byłem drugim rocznikiem lekarzy, którzy odebrali dyplom tej uczelni. Pierwszym był ten “przyspieszony”, który zaczął studia jeszcze w sierpniu 1945 roku.
Prof. Leszek Woźniak opowiada, że zajęcia odbywały się w różnych miejscach Łodzi. Między innymi w kinach “Bałtyk”, “Polonia”, a nawet w salach dawnej Szkoły Zgromadzenia Kupców przy ul. Narutowicza 68.
- Nie mieliśmy typowo wykładowych sal — dodaje prof. Woźniak. — W tych pierwszych latach warunki były bardzo trudne. Nie można porównywać ich do dzisiejszych. Pamiętam wielu swoich profesorów. Miałem na przykład bardzo sumiennych nauczycieli interny. Zajęcia z interny kończyłem u profesora Wacława Markerta. Prof. Leszek Woźniak nie ukrywa, że studia szły mu dobrze.
Na egzaminach dostawał głównie czwórki i piątki.
— Czerwonego dyplomu jednak nie dostałem! — śmieje się.- Miałem jednak więcej czwórek niż piątek. Żyje jeszcze kilku kolegów z mojego roku. Staramy się utrzymywać kontakt. Na tyle, na ile pozwala nam wiek. Bo nie tylko się uczyliśmy, ale razem bawiliśmy. Chodziliśmy na obiady do “Bratniaka”, razem wyjeżdżaliśmy na wczasy, na przykład do Długopola, nad morze… Po skończeniu studiów nie mieliśmy problemów z pracą. Po wojnie w kraju brakowało lekarzy.
Próby stworzenia wyższego szkolnictwa medycznego pojawiły się w Łodzi już pod koniec XIX wieku. Nie udało się go jednak uruchomić. Rozwijało się za to łódzkie szpitalnictwo. Sprawa powołania w mieście uczelni medycznej pojawiła się na nowo po I wojnie światowej. Z taką inicjatywą wystąpił w 1928 roku prof. Wincenty Tomaszewicz. Poparło ją wiele środowisk. Niestety, wybuch wielkiego kryzysu gospodarczego sprawił, że znów sprawę trzeba było odłożyć. Ale w 1938 roku powołano Stowarzyszenie Wyższej Uczelni Lekarskiej. Jego prezesem został bp. Kazimierz Tomczak, sufragan diecezji łódzkiej. W jego skład wszedł też m.in. prof. Tomaszewicz oraz łódzcy fabrykanci.
Rozpoczęto przygotowania do budowy bazy klinicznej w wybranych łódzkich szpitalach, myślano o sprowadzeniu do Łodzi wykładowców z Warszawy i Poznania. Studentów mieli kształcić też lekarze z Łodzi. Budynek rektoratu planowano wybudować przy ul. Rokicińskiej. Akademia Medyczna w Łodzi miała rozpocząć rok akademicki 1 października 1940 roku. Niestety, plany zniweczył wybuch wojny. Ale i w czasie okupacji myślano o utworzeniu w Łodzi uczelni medycznej. Kiedy jednak w maju 1945 roku zostaje powołany do życia Uniwersytet Medyczny, nie ma na nim wydziałów medycznych. Utworzono je dopiero 27 sierpnia tego roku, dzięki osobistemu wstawiennictwu prof. Tadeusza Kotarbińskiego, pierwszego rektora UŁ.
Pierwszym dziekanem Wydziału Medycznego został prof. Wincenty Tomaszewicz, wybitny chirurg. Wydziału Stomatologicznego — prof. Alfred Meissner, a Farmaceutycznego — prof. Jan Muszyński. Po kilku latach od zakończenia wojny spełniło się w końcu marzenie wielu łodzian o tworzeniu w mieście osobnej uczelni medycznej. 2 sierpnia 1949 roku Rada Ministrów podjęła decyzję o wyłączeniu wydziałów medycznych z uniwersytetów. Jednocześnie zadecydowano o utworzeniu w kraju akademii medycznych.
1 stycznia 1950 roku powołano do życia Akademię Medyczną w Łodzi. Jej pierwszym rektorem został prof. Emil Paluch. Prof. Paluch urodził się w 1904 roku. Studia medyczne zaczął na Uniwersytecie Jagiellońskim. W Krakowie, jeszcze jako student, przygotował swoją pierwsza publikację. Była poświęcona zatruciom ołowiem wśród garncarzy chałupników. Studia dokończył na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Dyplom lekarza otrzymał w 1930 roku. Pracował jako asystent w Państwowym Zakładzie Higieny w Warszawie, początkowo na Oddziale Chemii, a następnie Oddziale Higieny Pracy. Po wojnie przyjechał do Łodzi. Był kierownikiem Oddziału Higieny Pracy w łódzkiej filii Państwowego Zakładu Higieny. Zorganizował pierwszą w Polsce Poliklinikę Chorób Zawodowych. Zmarł w 1954 roku. W 1951 roku na AM powstał fakultet wojskowy, który w roku 1958 przekształcono w Wojskową Akademię Medyczną.
Prof. Jan Berner, znany chirurg, były rektor łódzkiej Akademii Medycznej, studia rozpoczął w 1950 roku.
- Byłem więc pierwszym rocznikiem, który skończył Akademie Medyczną — wyjaśnia prof. Jan Berner. — Choć przez pierwsze kilka miesięcy czuliśmy się jeszcze studentami Wydziału Medycznego Uniwersytetu Łódzkiego. Nosiliśmy nawet znaczki uniwersytetu.
