29 maja w Kli­ni­ce Hema­to­lo­gii Uni­wer­sy­te­tu Medycz­ne­go w Łodzi po raz pierw­szy prze­pro­wa­dzo­no inno­wa­cyj­ną tera­pię zre­kom­bi­no­wa­ny­mi lim­fo­cy­ta­mi T (CAR‑T) u pacjent­ki z opor­nym na lecze­nie chło­nia­kiem roz­la­nym z dużych komó­rek B (DLBCL).  Dotych­czas zasto­so­wa­ne u pacjent­ki kolej­ne linie lecze­nia opar­te na che­mio­te­ra­pii nie były sku­tecz­ne i jedy­ną moż­li­wo­ścią opa­no­wa­nia cho­ro­by była infu­zja lim­fo­cy­tów CAR‑T. Sku­tecz­ność zasto­so­wa­nej tera­pii będzie oce­nia­na w naj­bliż­szych tygo­dniach.

Oddział Hema­to­lo­gii i Trans­plan­to­lo­gii – Kli­ni­ka Hema­to­lo­gii w Łodzi prze­szedł suro­wą cer­ty­fi­ka­cję prze­pro­wa­dzo­ną przez fir­mę Novar­tis, upraw­nia­ją­cą do sto­so­wa­nia tera­pii CAR‑T (tera­pia z uży­ciem gene­tycz­nie zmo­dy­fi­ko­wa­nych lim­fo­cy­tów T) w lecze­niu pacjen­tów cier­pią­cych na nawro­to­wy lub opor­ny na kon­wen­cjo­nal­ne meto­dy lecze­nia chło­niak DLBCL oraz mło­dych pacjen­tów z oporną/nawrotową ostrą bia­łacz­ką lim­fo­bla­stycz­ną.

Tera­pia CAR‑T sta­no­wi prze­łom w dzie­dzi­nie hema­to­lo­gii na ska­lę świa­to­wą. Jesz­cze kil­ka lat temu była nie­do­stęp­na dla pol­skich pacjen­tów, mię­dzy inny­mi ze wzglę­du na wyso­kie kosz­ty (ponad 1 mln PLN za jed­ną infu­zję). Od nie­daw­na jed­nak tera­pia ta jest refun­do­wa­na w ramach pro­gra­mu leko­we­go Naro­do­we­go Fun­du­szu Zdro­wia (NFZ).

Przy­go­to­wa­nia do wdro­że­nia tera­pii w Kli­ni­ce trwa­ły dwa lata. W tym okre­sie prze­pro­wa­dzo­no roz­bu­do­wę sys­te­mu zapew­nie­nia jako­ści, odby­to szko­le­nia i uzy­ska­no nie­zbęd­ne zezwo­le­nia od Poltran­splan­tu oraz Kra­jo­we­go Cen­trum Ban­ko­wa­nia Tka­nek i Komó­rek. Dodat­ko­wo, utwo­rzo­no Zakład Inży­nie­rii Gene­tycz­nej i doko­na­no zaku­pu nie­zbęd­ne­go sprzę­tu medycz­ne­go do Pra­cow­ni Afe­rez i Tera­pii Komór­ko­wych oraz Ban­ku Komó­rek Krwio­twór­czych. Kli­ni­ka Hema­to­lo­gii Uni­wer­sy­te­tu Medycz­ne­go w Łodzi jest szó­stym ośrod­kiem w Pol­sce, któ­ry ofe­ru­je tę tera­pię doro­słym pacjen­tom.

- Wpro­wa­dze­nie tera­pii CAR‑T otwie­ra nowe moż­li­wo­ści roz­wo­ju Kli­ni­ki Hema­to­lo­gii Uni­wer­sy­te­tu Medycz­ne­go w Łodzi i w przy­szło­ści umoż­li­wi pacjen­tom dostęp do kolej­nych, inno­wa­cyj­nych tera­pii gene­tycz­nych – mówi prof. Agniesz­ka Wierz­bow­ska, Kie­row­nik Kli­ni­ki. Obec­nie Kli­ni­ka Hema­to­lo­gii uczest­ni­czy w dwóch bada­niach kli­nicz­nych opar­tych na tera­pii zre­kom­bi­no­wa­ny­mi lim­fo­cy­ta­mi T.

Czym jest CAR‑T?

Tera­pia CAR‑T to nowo­cze­sna i sku­tecz­na meto­da lecze­nia nowo­two­rów krwi, w któ­rej wyko­rzy­stu­je się wła­sne komór­ki odpor­no­ścio­we pacjen­ta do poko­na­nia cho­ro­by. W lecze­niu sto­su­je się gene­tycz­nie zmo­dy­fi­ko­wa­ne lim­fo­cy­ty T, któ­re posia­da­ją chi­me­rycz­ny recep­tor anty­ge­no­wy (CAR, z ang. chi­me­ric anti­gen recep­tor), zdol­ny do roz­po­zna­nia i znisz­cze­nia komór­ki nowo­two­ro­wej.

Jak to dzia­ła?

Recep­tor CAR pro­jek­tu­je się w ten spo­sób, by roz­po­zna­wał kon­kret­ny anty­gen na powierzch­ni komór­ki nowo­two­ro­wej. W przy­pad­ku pre­pa­ra­tu Kym­ra­iah jest to anty­gen CD19. Pro­ces przy­go­to­wa­nia lim­fo­cy­tów CAR (CAR‑T) obej­mu­je pobra­nie lim­fo­cy­tów od pacjen­ta (leu­ka­fe­re­za) a następ­nie ich trans­port do spe­cja­li­stycz­ne­go labo­ra­to­rium inży­nie­rii gene­tycz­nej współ­pra­cu­ją­ce­go z fir­mą Novar­tis. Tam do lim­fo­cy­tów pacjen­ta wpro­wa­dza­ny jest recep­tor CAR, roz­po­zna­ją­cy anty­gen CD19. Tak zmo­dy­fi­ko­wa­ne gene­tycz­nie komór­ki wra­ca­ją do Ośrod­ka już jako spe­cja­li­stycz­ny lek, któ­ry jest odbie­ra­ny przez Zakład Inży­nie­rii Gene­tycz­nej Szpi­ta­la Koper­ni­ka i prze­cho­wy­wa­ny w parach cie­kłe­go azo­tu aż do momen­tu roz­po­czę­cia tera­pii. Po odpo­wied­nim przy­go­to­wa­niu pacjen­ta, pre­pa­rat CAR‑T jest roz­mra­ża­ny i poda­wa­ny dożyl­nie.  W orga­ni­zmie cho­re­go zmo­dy­fi­ko­wa­ne lim­fo­cy­ty CAR‑T dzia­ła­ją jak inte­li­gent­ny lek, roz­po­zna­jąc i nisz­cząc komór­ki nowo­two­ro­we. Tera­pia CAR‑T pozwa­la na osią­gnię­cie i prze­dłu­że­nie remi­sji cho­ro­by i sta­no­wi alter­na­ty­wę dla wie­lo­le­ko­wej che­mio­te­ra­pii i/lub radio­te­ra­pii.