27 mar­ca 2025 roku obcho­dzo­ny jest po raz pierw­szy Świa­to­wy Dzień Prze­strze­ga­nia Zale­ceń Tera­peu­tycz­nych (World Adhe­ren­ce Day) – ini­cja­ty­wa mają­ca na celu zwró­ce­nie uwa­gi na pro­blem sys­te­ma­tycz­ne­go sto­so­wa­nia tera­pii przez pacjen­tów. Mimo dyna­micz­ne­go roz­wo­ju medy­cy­ny sku­tecz­ność lecze­nia wciąż zale­ży od prze­strze­ga­nia zale­ceń.

„Nie­prze­strze­ga­nie zale­ceń tera­peu­tycz­nych to ukry­ta epi­de­mia. Każ­de­go roku w Euro­pie umie­ra z tego powo­du 200 tysię­cy osób, a kosz­ty dla sys­te­mów opie­ki zdro­wot­nej się­ga­ją 125 miliar­dów euro.” – pod­kre­śla prof. Prze­my­sław Kar­das, kie­row­nik Cen­trum Badań nad Prze­strze­ga­niem Zale­ceń Tera­peu­tycz­nych Uni­wer­sy­te­tu Medycz­ne­go w Łodzi.

Cen­trum Badań nad Prze­strze­ga­niem Zale­ceń Tera­peu­tycz­nych Uni­wer­sy­te­tu Medycz­ne­go w Łodzi aktyw­nie anga­żu­je się w dzia­ła­nia na rzecz popra­wy adhe­ren­cji tera­peu­tycz­nej. Waż­nym kro­kiem było zaan­ga­żo­wa­nie Cen­trum w ini­cja­ty­wę Era­smus+ Skills4Adherence, któ­rej celem jest edu­ka­cja pro­fe­sjo­na­li­stów medycz­nych w zakre­sie sku­tecz­nych metod wspie­ra­nia pacjen­tów w prze­strze­ga­niu zale­ceń. W ramach pro­jek­tu powstał nowo­cze­sny kurs onli­ne, dostęp­ny dla spe­cja­li­stów ochro­ny zdro­wia w całej Euro­pie. Jed­nym z klu­czo­wych osią­gnięć Cen­trum było uczest­nic­two w pro­jek­cie Hory­zont 2020 – GATEKEEPER, w ramach któ­re­go opra­co­wa­no apli­ka­cję mobil­ną „Moje Zdro­wie na co Dzień”. To narzę­dzie cyfro­we wspie­ra pacjen­tów w sys­te­ma­tycz­nym sto­so­wa­niu tera­pii, poma­ga­jąc im w moni­to­ro­wa­niu przyj­mo­wa­nia leków i zarzą­dza­niu lecze­niem. Pro­jekt ten stał się inspi­ra­cją do dal­szych badań i roz­wi­ja­nia tech­no­lo­gii wspie­ra­ją­cych adhe­ren­cję tera­peu­tycz­ną. Suk­ce­sy tych pro­jek­tów uto­ro­wa­ły dro­gę dla kolej­nych mię­dzy­na­ro­do­wych ini­cja­tyw, któ­rych celem jest popra­wa adhe­ren­cji tera­peu­tycz­nej oraz roz­wój sys­te­mów wspie­ra­ją­cych pacjen­tów w sku­tecz­nym lecze­niu. Naukow­cy otrzy­ma­li kolej­ne dwa pro­jek­ty Hory­zont Euro­pa – Inno­va­ti­ve Health Ini­tia­ti­ve, z łącz­nym budże­tem dla Uni­wer­sy­te­tu się­ga­ją­cym 2,5 milio­nów zło­tych.

 

„Cen­trum Badań nad Prze­strze­ga­niem Zale­ceń Tera­peu­tycz­nych sta­no­wi dosko­na­ły przy­kład suk­ce­su, jaki mogą przy­nieść pro­jek­ty mię­dzy­na­ro­do­we. Dzię­ki wie­lo­let­niej współ­pra­cy z zagra­nicz­ny­mi ośrod­ka­mi nauko­wy­mi oraz uczest­nic­twu w pre­sti­żo­wych pro­gra­mach badaw­czych (Era­smus+, COST, Hory­zont 2020, Hory­zont Euro­pa), Cen­trum kon­se­kwent­nie roz­wi­ja swój poten­cjał i wdra­ża inno­wa­cyj­ne roz­wią­za­nia w prak­ty­ce kli­nicz­nej.” – dr Ewe­li­na Łojew­ska, koor­dy­na­tor admi­ni­stra­cyj­ny pro­jek­tów

Bada­nia poka­zu­ją, że nie­mal poło­wa pacjen­tów z cho­ro­ba­mi prze­wle­kły­mi nie prze­strze­ga w peł­ni zale­ceń tera­peu­tycz­nych. Przy­czy­ny są róż­ne – od bra­ku odczu­wal­nych obja­wów, przez zło­żo­ność sche­ma­tów lecze­nia, aż po oba­wy przed skut­ka­mi ubocz­ny­mi. Pro­blem ten szcze­gól­nie doty­czy pacjen­tów z cho­ro­ba­mi ską­po­obja­wo­wy­mi, taki­mi jak nad­ci­śnie­nie, cukrzy­ca typu 2 czy pod­wyż­szo­ny poziom cho­le­ste­ro­lu. Dodat­ko­wo barie­ry sys­te­mo­we, takie jak ogra­ni­czo­ny dostęp do spe­cja­li­stów czy trud­no­ści finan­so­we, a nawet pozor­nie bła­he kwe­stie, jak wiel­kość czy smak table­tek, mogą pro­wa­dzić do prze­rwa­nia tera­pii.

Świa­to­wy Dzień Prze­strze­ga­nia Zale­ceń Tera­peu­tycz­nych to dosko­na­ła oka­zja, aby pod­kre­ślić, że sys­te­ma­tycz­ne sto­so­wa­nie tera­pii nie jest wyłącz­nie odpo­wie­dzial­no­ścią pacjen­ta, lecz wspól­nym wyzwa­niem dla wszyst­kich uczest­ni­ków pro­ce­su lecze­nia. Współ­pra­ca pacjen­tów, leka­rzy, far­ma­ceu­tów i decy­den­tów sys­te­mu ochro­ny zdro­wia może zna­czą­co przy­czy­nić się do zmniej­sze­nia licz­by hospi­ta­li­za­cji, obni­że­nia kosz­tów tera­pii i – co naj­waż­niej­sze – rato­wa­nia życia!