Wykaz opracowanych przez pracowników Zakładu Toksykologii i opublikowanych dokumentacji dla czynników chemicznych i pyłowych, dla których wyznaczone normatywy higieniczne zostały uwzględnione w rozporządzeniu
Pracownicy Zakładu Toksykologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (wcześniej Akademii Medycznej w Łodzi) jako powołani Eksperci Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy wyznaczają wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) dla czynników chemicznych i opracowują obszerne dokumentacje dla tych czynników. Ekspertami z Zakładu Toksykologii są następujący pracownicy: prof. Anna Kilanowicz-Sapota, dr hab. Elżbieta Bruchajzer i dr Adam Daragó, oraz emerytowani pracownicy Zakładu: prof. Andrzej Sapota i prof. Jadwiga Szymańska.
Wyznaczone przez ekspertów Zakładu wartości NDS (w latach 1999–2020) zostały opublikowane w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (wraz ze zmianami). Obecnie są to wartości dla 74 różnych czynników chemicznych (stan na październik 2021 r.). Opublikowanie tych wartości w rozporządzeniu skutkuje ich obowiązywaniem na terenie całego kraju, co ma na celu ochronę zdrowia pracowników pracujących w narażeniu na różne czynniki chemiczne lub pyłowe.
Poniżej przedstawiona jest lista czynników chemicznych, dla których wyznaczone przez ekspertów Zakładu wartości NDS są ujęte w powyższym rozporządzeniu (66 czynników chemicznych) oraz w rozporządzeniach zmieniających to rozporządzenie (8 czynników chemicznych), zgodnie z numeracją Załącznika 1 tych rozporządzeń, tj. Wykazu najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. RP 2018 poz. 1286):
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2014).
Akrylamid. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(80), 5–71.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2013).
Anilina. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(76), 19–56.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2006).
Bar i jego związki rozpuszczalne. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1(47), 39–64.
- Piotrowski, J. K., Szymańska, J. A. (2000).
p-Benzochinon. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(26), 23–34.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, E. (2006).
Brom. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(48), 31–49.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2012).
Bromoeten. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(72), 13–29.
- Sapota, A., Kilanowicz, A. (2006).
Bromometan. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(48), 51–80.
- Kilanowicz, A., Sapota, A., Daragó, A. (2017).
But-2-enal – mieszanina izomerów – E‑but-2-enal i Z‑but-2-enal. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(94), 5–33.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2012).
Chlorek benzoilu. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(72), 31–44.
- Kilanowicz, A., Sapota, A. (2014).
Chloro(fenylo)metan. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(81), 5‑38.
- Piotrowski, J. K., Bruchajzer, E. (1999).
2‑Chlorotoluen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(20), 87–101.
- Piotrowski, J. K., Szymańska, J. A. (2006).
2‑Cyjanoakrylan metylu. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(49), 21–31.
- Piotrowski, J. K., Szymańska, J. A. (2002).
Cykloheksanol. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(33), 5–18.
- Piotrowski, J. K., Orłowski, Cz. (2002).
Cykloheksanon. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(33), 21–36.
- Sapota, A., Ligocka, D. (2002).
Cykloheksen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(33), 41–47.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2013).
3,4‑Dichloroanilina. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(76), 57–72.
- Kilanowicz, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2019).
2,2’-Dichloro‑4,4’-metylenodianilina – frakcja wdychalna i pary. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(101), 5–37.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2002).
Dimetoat. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(33), 67–92.
- Szymańska, J. A., Frydrych, B. (2011).
3,7‑Dimetylookta‑2,6‑dienal (cytral). Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(70), 21–41.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2009).
Dinitrotoluen — mieszanina izomerów. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1(59), 1–34.
- Sapota, A., Kilanowicz, A. (2005).
Diwinylobenzen. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(44), 91–103.
- Sapota, A., Kilanowicz, A. (2002).
1,2‑Epoksy-3-izopropoksypropan. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(34), 49–57.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, E. (2007).
Eter diizopropylowy. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1(51), 39–55.
- Szymańska J.A., Bruchajzer E. (2012).
Eter oktabromodifenylowy — mieszanina izomerów. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(73), 5‑35.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, E. (2012).
Eter pentabromodifenylowy — mieszanina izomerów. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(72), 75‑109.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, E. (2014).
Eter tert-butylowo-etylowy. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(80), 73–110.
- Piotrowski, J. K., Szymańska, J. A. (2002).
4′-Etoksyacetanilid. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(33),119–137.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2011).
2‑Etoksyetanol. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy,2(68), 57–92.
- Sapota, A., Ligocka, D. (2002).
Etylenodiamina. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1(31), 25–35.
- Piotrowski, J. K., Orłowski, Cz. (2003).
2‑Fenylopropen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(37), 95–108.
- Szymańska, J. A., Frydrych, B. (2015).
Ftalan dietylu – frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(86), 89‑129.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, E. (2013).
Ftalan dimetylu-frakcja wdychalna. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(78), 47–67.
- Sapota, A., Nasiadek, M. (2006).
Glin metaliczny, glin proszek (niestabilizowany). Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(49), 77‑99.
- Szymańska, J. A., Frydrych, B. (2012).
Heksachlorocyklopentadien. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(74), 1–28.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, E. (2008).
Heksanu izomery acykliczne nasycone, z wyjątkiem heksanu. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(57), 179–195.
- Sapota, A., Kilanowicz, A. (2002).
Heptan-3-on. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1(31), 55–67.
- Piotrowski, J. K., Bruchajzer, E. (2003).
4‑Hydroksy-4metylopentan-2-on. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(36), 189–206.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, E. (2010).
Jod. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(65), 61–83.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, E., Frydrych, B. (2015).
Karbaminian etylu. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(85), 67–106.
- Sapota, A., Daragó, A. (2011).
Kobalt i jego związki nieorganiczne — w przeliczeniu na Co. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(69), 47–94.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, E. (2012).
Kwas akrylowy. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(74), 69–97.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, B. (2010).
2‑Metoksyetanol. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(66), 93–139.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2007).
4‑Metoksyfenol. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(52), 101–119.
- Szymańska, J. A., Frydrych, B., Bruchajzer, E. (2007).
Nikotyna. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(52), 121–154.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, E. (2009).
Nitrobenzen. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(62), 113–150.
- Sapota, A., Kilanowicz, A. (2009).
Nitrotoluen — mieszanina izomerów. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(60), 93–132.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2011).
Octan 2‑etoksyetylu. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(68), 145–167.
- Szymańska, J. A., Frydrych, B. (2010).
Octan 2‑metoksyetylu. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(66), 141–158.
- Kilanowicz, A., Sapota, A., Daragó, A. (2017).
Ogniotrwałe włókna ceramiczne – frakcja respirabilna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(93), 109–141.
- Kilanowicz, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2017).
Ortokrzemian tetraetylu. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(92), 21–49.
- Piotrowski, J.K., Szymańska, J., Frydrych, B. (2002).
Ozon. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(33), 157–187.
- Szymańska, J. A., Frydrych, B. (2006).
Parafina stała – frakcja wdychalna. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(49), 133–143.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2013).
Pirydyna. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(77), 59–82.
- Piotrowski, J. K. Szymańska, J. A. (2004).
Propan. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(40), 83–94.
- Szymańska, J. A., Frydrych, B. (2014).
Propano‑l,3‑sulton. Dokumentacja proponowanych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(81), 39–56.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2010).
Pary rtęci i jej związki nieorganiczne. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(65), 85–149.
- Piotrowski, J. K., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (1999).
Strychnina. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(21), 25–42.
- Szymańska, J. A., Bruchajzer, E. (2004).
Tetrahydrofuran. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1(39), 117–145.
- Piotrowski, J. K., Orłowski, Cz. (2002).
Tetratlenek osmu w przeliczeniu na Os. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(33), 207–215.
- Bruchajzer, E., Frydrych, B., Szymańska, J. A. (2017).
Tlenki żelaza – przeliczeniu na Fe. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(92), 51‑86.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2013).
Triazotan(V)-propano‑l,2,3‑triylu. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(77), 83–109.
- Sapota, A., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2003).
Trietyloamina. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1(35), 161–179.
- Piotrowski, J. K., Orłowski, Cz. (2006).
Trimetoksyfosfan. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4, 93–104.
- Sapota, A., Ligocka, D. (2002).
2,5,5‑Trimetylocykloheks-2-en-1-on. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1(31), 155–166.
- Szymańska, J. A., Frydrych, B., Bruchajzer, E. (2016).
Wodorek litu – frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(89), 131–144.
Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 stycznia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. RP 2020 poz. 61):
- Kilanowicz, A., Sitarek, K., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2018).
Buta‑1,3‑dien. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(98), 43–85.
- Sapota, A., Daragó, A., Jakubowski, M. (2019).
Kadm i jego związki nieorganiczne – w przeliczeniu na Cd – frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(102), 5–41.
- Bruchajzer, E., Frydrych, B., Szymańska, J. A. (2018).
3,3’-Dimetylobenzydyna i jej sole – frakcja wdychalna: dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(96), 61–97.
- Frydrych, B., Bruchajzer, E., Szymańska, J. A. (2018).
Chinolina — dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 1(95), 53–71.
Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 18 lutego 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. RP 2021 poz. 325):
- Kucharska, M., Kilanowicz, A. (2020).
Pentan-1-ol i jego izomery: pentan-2-ol, pentan-3-ol, 2‑metylobutan-1-ol, 3‑metylobutan-2-ol, 2‑metylobutan-2-ol, 2,2‑dimetylopropan-1-ol. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(105), 97–123.
- Szymańska, J. A., Frydrych, B., Bruchajzer, E. (2019).
Spaliny emitowane z silników Diesla, mierzone jako węgiel elementarny. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(102), 43–103.
- Kilanowicz, A., Stragierowicz, J., Skrzypińska-Gawrysiak, M. (2020).
4‑Chloro-2-toliloamina i jej chlorowodorek (w przeliczeniu na 4‑chloro-2-toliloaminę) – frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(105), 5–35.
- Bruchajzer, E., Frydrych, B., Szymańska, J. A. (2020).
Kwas nitrylotrioctowy i jego sole – frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3(105), 37–95.