Naro­do­we Cen­trum Nauki roz­strzy­gnę­ło wyni­ki kolej­nych edy­cji kon­kur­sów OPUS + LAP, SONATA oraz PRELUDIUM BIS. Wśród wnio­sków, któ­re otrzy­ma­ły finan­so­wa­nie, zna­la­zło się 6 zło­żo­nych przez Uni­wer­sy­tet Medycz­ny w Łodzi. Poni­żej znaj­du­je się lista zwy­cię­skich pro­jek­tów.

Ich auto­rom ser­decz­nie gra­tu­lu­je­my i życzy­my wie­lu suk­ce­sów nauko­wych! ZESTAWIENIE

prof. dr hab. n. med. Wojciech Fendler

Tytuł pro­jek­tu: Cha­rak­te­ry­sty­ka zmian kon­tek­stu immu­no­lo­gicz­ne­go indu­ko­wa­nych przez czyn­ni­ki cyto­tok­sycz­ne w nie­drob­no­ko­mór­ko­wym raku płu­ca
Nazwa kon­kur­su: PRELUDIUM BIS 2
Kwo­ta: 539 920 zł
Jed­nost­ka: Zakład Bio­sta­ty­sty­ki i Medy­cy­ny Trans­la­cyj­nej

Moż­li­wo­ści lecze­nia nie­drob­no­ko­mór­ko­we­go raka płu­ca są obec­nie ogra­ni­czo­ne. Choć w ostat­nich latach postęp przy­nio­sło zasto­so­wa­nie tzw. inhi­bi­to­rów punk­tów kon­tro­l­nych, nie wszy­scy pacjen­ci odno­szą korzyść z lecze­nia. Jed­ną ze stra­te­gii popra­wy jego sku­tecz­no­ści jest połą­cze­nie immu­no­te­ra­pii z kon­wen­cjo­nal­nym lecze­niem onko­lo­gicz­nym. Choć na pod­sta­wie badań pod­sta­wo­wych moż­na przy­pusz­czać, że che­mio- i radio­te­ra­pia indu­ku­ją korzyst­ne zmia­ny immu­no­lo­gicz­ne­go mikro­śro­do­wi­ska guza, rezul­ta­ty badań kli­nicz­nych oce­nia­ją­cych sku­tecz­ność takie­go połą­cze­nia są nie­jed­no­znacz­ne. Celem pro­jek­tu jest kom­plek­so­wa oce­na wpły­wu kon­wen­cjo­nal­ne­go lecze­nia onko­lo­gicz­ne­go na inte­rak­cję mię­dzy nowo­two­rem i ukła­dem odpor­no­ścio­wym w nie­drob­no­ko­mór­ko­wym raku płu­ca. Do bada­nia włą­cze­ni zosta­ną pacjen­ci, u któ­rych resek­cja guza będzie wyko­na­na w krót­kim cza­sie od zakoń­cze­nia che­mio- lub radio­che­mio­te­ra­pii, co pozwo­li na wie­lo­wy­mia­ro­we pro­fi­lo­wa­nie aspek­tów mole­ku­lar­nych deter­mi­nu­ją­cych immu­no­gen­ność nowo­two­ru.

dr n. med. Malwina Lisek

Tytuł pro­jek­tu: Nowa nadzie­ja w rege­ne­ra­cji i pro­tek­cji neu­ro­nów w następ­stwie uda­ru nie­do­krwien­ne­go — tera­pia geno­wa opar­ta o repre­sję czyn­ni­ka trans­kryp­cyj­ne­go MEF2A z wyko­rzy­sta­niem wiru­sów zwią­za­nych z ade­no­wi­ru­sa­mi
Nazwa kon­kur­su: SONATA 16
Kwo­ta: 1 153 364 zł
Jed­nost­ka: Zakład Neu­ro­che­mii Mole­ku­lar­nej

Udar mózgu jest dru­gą naj­czę­ściej wystę­pu­ją­cą przy­czy­ną śmier­ci na świe­cie i szó­stą powo­du­ją­cą nie­peł­no­spraw­ność. Pomi­mo wyso­ko­ro­zwi­nię­tej tech­no­lo­gii medycz­nej 60% ludzi dotknię­tych uda­rem umie­ra lub roz­wi­ja się u nich per­ma­nent­na nie­peł­no­spraw­ność spo­wo­do­wa­na utra­tą wzro­ku, mowy czy para­li­żem. Dla­te­go też tak waż­ne jest two­rze­nie i roz­wi­ja­nie stra­te­gii pozwa­la­ją­cych cho­rym na odzy­ska­nie wzro­ku i powrót do peł­ne­go zdro­wia. Przy­czy­ną śle­po­ty jest uszko­dze­nie ner­wu wzro­ko­we­go – łącz­ni­ka mię­dzy okiem a mózgiem. Pro­jekt sku­pia się na regu­la­cji odpo­wied­nich genów w oku tak, aby przez ich kon­tro­lę wpły­wać na ochro­nę neu­ro­nów pod­czas uda­ru. Będzie­my badać, w jaki spo­sób czyn­nik trans­kryp­cyj­ny MEF2 (myocy­te enhan­cer fac­tor 2) wraz z ko-repre­so­rem — deace­ty­la­za­mi HDA­CIIa 4/5/7/9 (asso­cia­ted class IIa histo­ne deac­ty­la­ses) oddzia­łu­je na eks­pre­sję genów nie­zbęd­nych w pro­ce­sach neu­ro­pro­tek­cji i poten­cjal­nie rów­nież neu­ro­re­ge­ne­ra­cji. W pro­jek­cie będą testo­wa­ne nowe tera­pie geno­we, któ­re mogą oka­zać się nadzie­ją dla pacjen­tów zagro­żo­nych utra­tą wzro­ku w wyni­ku uda­ru. Co waż­ne, pomi­mo że nasze bada­nia sku­pia­ją się na oku, pozna­ne mecha­ni­zmy i poten­cjal­na tera­pia geno­wa będą rów­nież przy­dat­ne w lecze­niu uda­ru innych czę­ści mózgu.

prof. dr hab. n. med. Wojciech Młynarski

Tytuł pro­jek­tu: Wpływ inkor­po­ra­cji wiru­sa Epste­ina-Barr do geno­mu chło­nia­ków B‑komórkowych u dzie­ci z zabu­rze­nia­mi napra­wy DNA
Nazwa kon­kur­su: PRELUDIUM BIS 2
Kwo­ta: 541 600 zł
Jed­nost­ka: Kli­ni­ka Pedia­trii, Onko­lo­gii i Hema­to­lo­gii

Wro­dzo­ne zabu­rze­nia napra­wy DNA, takie jak Ata­xia Telan­giec­ta­sia czy zespół Nij­me­gen Bre­aka­ge syn­dro­me, zwięk­sza­ją ryzy­ko roz­wo­ju nowo­two­rów zło­śli­wych w szcze­gól­no­ści chło­nia­ków i bia­ła­czek. Ich lecze­nie sta­no­wi wyzwa­nie ze wzglę­du na to, że stan­dar­do­we meto­dy wią­żą się ze znacz­nym wzro­stem dzia­łań nie­po­żą­da­nych.  Mole­ku­lar­ne pod­ło­że roz­wo­ju nowo­two­rów w tej gru­pie pacjen­tów nie jest dokład­nie pozna­ne. Bada­nia wła­sne oraz dane lite­ra­tu­ro­we suge­ru­ją, że roz­wój nowo­two­rów ukła­du chłon­ne­go może być zwią­za­ny z infek­cja­mi wiru­sem Epste­ina-Barr (EBV). Włą­cze­nie mate­ria­łu gene­tycz­ne­go wiru­sa EBV do DNA komó­rek gospo­da­rza może zmniej­szyć sta­bil­ność geno­mu, a więc zwięk­sza szan­sę na poja­wie­nie się nowych muta­cji pro­wa­dzą­cych do powsta­nia nowo­two­ru.

W pro­jek­cie pla­nu­je­my poznać pod­ło­że zacho­ro­wa­nia na chło­nia­ki z linii lim­fo­cy­tów B i dokład­niej przyj­rzeć się zależ­no­ściom mię­dzy ich roz­wo­jem a infek­cją wiru­so­wą. Oce­ni­my, w jaki spo­sób wirus mody­fi­ku­je funk­cje genów, a tak­że funk­cjo­no­wa­nie sąsied­nich frag­men­tów DNA i w ten spo­sób sprzy­ja trans­for­ma­cji nowo­two­ro­wej. Wyni­ki naszych badań mogą przy­czy­nić się w przy­szło­ści do roz­wo­ju inno­wa­cyj­nych metod lecze­nia. Powyż­szy pro­jekt kie­ro­wa­ny przez prof. Woj­cie­cha Mły­nar­skie­go będzie reali­zo­wa­ny w Kli­ni­ce Pedia­trii, Onko­lo­gii i Hema­to­lo­gii przez Bar­to­sza Szmy­da, a uzy­ska­ne wyni­ki sta­ną się pod­sta­wą jego roz­pra­wy dok­tor­skiej.

dr hab. n. med. Hanna Romańska-Knight

Tytuł pro­jek­tu: Rola sygna­li­za­cji szla­ku FGF/FGFR w opor­no­ści na tera­pię w potrój­nie-dodat­nim raku pier­si: impli­ka­cje kli­nicz­ne kla­sy­fi­ka­cji mole­ku­lar­nej PAM50
Nazwa kon­kur­su: OPUS 20
Kwo­ta: 1 998 000 zł
Jed­nost­ka: Zakład Pato­lo­gii

Celem pro­jek­tu jest zba­da­nie nowe­go mecha­ni­zmu mole­ku­lar­ne­go odpo­wie­dzial­ne­go za roz­wój opor­no­ści na lecze­nie pacjen­tek z potrój­nie dodat­nim rakiem pier­si (TPBC; ER + / PR + / HER2 +). TPBC jest powszech­nie postrze­ga­ny jako HER2-dodat­ni rak pier­si, pod­sta­wą lecze­nia któ­re­go są leki anty-HER2 i che­mio­te­ra­pia. Coraz wię­cej dowo­dów suge­ru­je jed­nak, że TPBC sta­no­wi odręb­ny typ raka pier­si, któ­re­go bio­lo­gia jest zależ­na od  inte­rak­cji pomię­dzy ER, HER2 i recep­to­rem FGFR, prze­ka­zu­ją­cym bodź­ce ze zrę­bu guza. Odpo­wiedź na lecze­nie może rów­nież zale­żeć od spe­cy­ficz­ne­go mole­ku­lar­ne­go typu TPBC, cechy oce­nia­nej przez test PAM50. Pro­jekt, reali­zo­wa­ny we współ­pra­cy z Gdań­skim Uni­wer­sy­te­tem Medycz­nym, obej­mo­wał będzie bada­nia w mode­lach in vitro i in vivo (model mysi) oraz w mate­ria­le kli­nicz­nym. Uzy­ska­ne wyni­ki, iden­ty­fi­ku­ją­ce wła­ści­we cele tera­peu­tycz­ne w TPBC, wpły­nąć mogą na mody­fi­ka­cję sche­ma­tów lecze­nia oraz na popra­wę prze­ży­wal­no­ści i jako­ści życia cho­rych.

Pro­jekt reali­zu­je kon­sor­cjum: Wydział Lekar­ski Uni­wer­sy­te­tu Medycz­ne­go w Łodzi oraz Mię­dzy­uczel­nia­ny Wydział Bio­tech­no­lo­gii Uni­wer­sy­te­tu Gdań­skie­go i Gdań­skie­go Uni­wer­sy­te­tu Medycz­ne­go.

dr hab. n. med. Maciej Sałaga

Tytuł pro­jek­tu: Eks­pre­sja i funk­cje regu­la­to­rów bia­łek G (RGS) w warun­kach fizjo­lo­gicz­nych i pato­fi­zjo­lo­gicz­nych w prze­wo­dzie pokar­mo­wym
Nazwa kon­kur­su: SONATA 16
Kwo­ta: 1 647 240 zł
Jed­nost­ka: Zakład Bio­che­mii

Oko­ło 25% wszyst­kich celów far­ma­ko­lo­gicz­nych dla leków sta­no­wią recep­to­ry sprzę­żo­ne z biał­ka­mi G (ang. GPCR). Nawet sub­tel­ne zachwia­nie rów­no­wa­gi w sygna­li­za­cji GPCR czę­sto pro­wa­dzi do poważ­nych kon­se­kwen­cji, takich jak wytwo­rze­nie tole­ran­cji lub brak odpo­wie­dzi na lek. Klu­czo­wą rodzi­ną regu­la­to­rów szla­ków sygna­ło­wych GPCR są biał­ka regu­la­to­ro­we bia­łek G (ang. regu­la­tor of G pro­te­in signa­ling RGS). Celem tego pro­jek­tu jest wyja­śnie­nie funk­cji i mecha­ni­zmów dzia­ła­nia bia­łek RGS w fizjo­lo­gii i pato­fi­zjo­lo­gii prze­wo­du pokar­mo­we­go. W ramach tego pro­jek­tu zba­da­my, jak okre­ślo­ne biał­ka RGS wpły­wa­ją na dzia­ła­nie leków dostęp­nych na ryn­ku, a tak­że związ­ków, któ­re nie zosta­ły dopusz­czo­ne do użyt­ku ze wzglę­du na ich niską sku­tecz­ność lub bez­pie­czeń­stwo. Spo­dzie­wa­my się odkryć nowe cele far­ma­ko­lo­gicz­ne, któ­re moż­na zablo­ko­wać lub wzmoc­nić, aby ukie­run­ko­wać efekt leków zależ­nych od GPCR sto­so­wa­nych w cho­ro­bach prze­wo­du pokar­mo­we­go.

dr hab. n. med. Marta Zielińska

Tytuł pro­jek­tu: Regu­la­cja dzia­ła­nia GDF11 w prze­bie­gu cho­rób ukła­du pokar­mo­we­go
Nazwa kon­kur­su: PRELUDIUM BIS 2
Kwo­ta: 540 800 zł
Jed­nost­ka: Zakład Bio­che­mii

Ze wzglę­du na ogra­ni­czo­ną wie­dzę doty­czą­ca biał­ka GDF11 (nale­żą­ce­go do rodzi­ny TGF‑β) w pro­jek­cie pla­no­wa­ne jest scha­rak­te­ry­zo­wa­nie roli GDF11 w pato­fi­zjo­lo­gii cho­rób zapal­nych i nowo­two­ro­wych ukła­du pokar­mo­we­go. W pro­wa­dzo­nych bada­niach sku­pi­my się na nie­swo­istych cho­ro­bach zapal­nych jelit oraz nowo­two­rze jeli­ta gru­be­go wywo­ła­nym prze­wle­kłym sta­nem zapal­nym, jak rów­nież na ostrym uszko­dze­niu wątro­by  ze szcze­gól­nym uwzględ­nie­niem roli bia­łek zaan­ga­żo­wa­nych w utrzy­ma­nie inte­gral­no­ści bło­ny ślu­zo­wej oraz w pro­ces włók­nie­nia, któ­re towa­rzy­szą tym scho­rze­niom.